مقاله اول: معرفی شخصیت و آثار علمی دکتر محمد فاکر میبدی
محمد امینی تهرانی
چکیده:
مقدمه
استاد محمد فاکرمیبدی، با رتبه علمی استاد تمامی از اساتید مبرز تفسیر و علوم قرآن در حوزه علمیه قم و به خصوص جامعه المصطفی العالمیه است. ایشان دارای آثار قلمی و قدمی بسیار در نشر فرهنگ قرآنی هست. آنچه انگیزه گردآوری این نوشته شد همایش بزرگداشت مشاهیر قرآنی استان یزد است که بنا هست برگزار شود از این رو هرچند به دلیل بینیازی از معرفی، احتیاج به این نوشتار نبود، لیکن از باب تجلیل یکی از وجوه قرآنی، تصمیم بر آن شد تا استاد را به عنوان یکی از یادگاران علمی و قرآنی، به جامعه قرآندوست کشور و بخصوص مردم مؤمن استان دارالعباده یزد معرفی گردد، تا از این رهگذر خدمتی ناچیز به آستان قرآن شده باشد. به هر صورت محتوای این نوشتار در بخشهای هفتگانه به محضر خوانندگان گرامی عرضه میگردد.
1) شناختنامه
استاد محمد[1] فاکرمیبدی، فرزند علی اکبر در تاریخ20/10/1338 هجری شمسی، برابر با سیزدهم رجب 1379 هجری قمری و مطابق با 10/1/1960 میلادی، در شهرستان میبد در استان یزد، دیده به جهان گشود، در سه سالگی پدر خود را از دست داد و از اینرو دوران کودکی خود را با سختی و مشکلات زیاد پشت سرگذاشت. نامبرده تحصیلات کلاسیک خود را تا ششم در مدرسه امام[2] میبد به انجام رسانید.
تحصیلات
استاد فاکرمیبدی در سال 1355، جهت تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه میبد شد، و ادبیات، منطق و بخشی از دروس سطح را در آن حوزه از اساتیدی چون حجج اسلام سید اسدالله عریضی میبدی «دام توفیقه»، شیخ کمال فقیهی «ره»، شیخ حسن هدایی «ره»، شیخ محمد صداقت «دام توفیقه» فراگرفت. این بازه زمانی مصادف بود با آغاز مبارزات انقلابی به رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خمینی «ره» که استاد نیز در برنامههای انقلابی حضور داشت.
ورود به حوزه علمیه قم
استاد در سال 1359برای ادامه تحصیل، عازم حوزه علمیه مقدسه قم شد و در عید غدیر سال1401، به همراه تعدادی از طلاب حوزه علمیه قم، به دست مبارک حضرت آیتالله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی «ره»، ملبس به لباس مقدس روحانیت شد. و دروس سطح، دروس خارج و دروس تخصصی تفسیر و علوم قرآن را از محضر اساتید مبرز آن حوزه تتلمذ نمود، و با تدوین رساله علمی با عنوان«قاعده الزام» موفق به أخذ مدارج علمی سطح4 در رشته فقه و اصول شد، و نیز با گذراندن دوره تخصصی تفسیر و علوم قرآن و تدوین رساله علمی با عنوان «تحلیلی بر سوگندهای قرآن» موفق به دریافت مدرک علمی سطح 4/ دکترای تفسیر و علوم قرآن گردید، و بالاخره دریافت گواهی تجزی در اجتهاد نائل آمد.
دروس و اساتید سطح و خارج
برخی از اساتیدی که فاکرمیبدی در حوزه علمیه قم، در مقاطع مختلف تحصیلی از آنان کسب علم نموده است عبارتند از:
الف) دروس سطح
در دروس فقه مقطع سطح از محضر حضرات آیات سید احمد خاتمی، شیخ علی پناه اشتهاردی «ره»، شیخ قدرت الله وجدانی فخر «ره»، شیخ محسن دوزدوزانی «دامت برکاته»، شیخ احمد پایانی «ره» استفاده برد. و دروس اصول را از محضر حضرات آیات شیخ مصطفی اعتمادی «ره»، سید علی محققداماد «دامت برکاته» و شیخ جلیل احمدخانی «ره»[3] فرا گرفت.
ب) دروس جنبی
پس از پیروزی شکوهنمند انقلاب اسلامی، یعنی در دهه شصت، در کنار دروس اصلی فقه و اصول حوزه علمیه قم، نیاز به فراگیری معارف اسلامی در کنار دروس فقه و اصول احساس میشد که در ابتداء به دروس جنبی نامبردار بود. در این حرکت علمی برخی از طلاب به صورت اختیاری آنرا فرا میگرفتند، استاد فاکرمیبدی نیز بعضی از این دروس را از اساتید فن آن زمان فرا گرفت که عبارتند از: تفسیر نهج البلاغه از حضرت آیتالله العظمی محمد فاضل لنکرانی «ره»، فلسفه تاریخ، از درسهای آیتالله دکتر سیدمصطفی محقق داماد، فلسفه حقوق از محضر حضرت آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی، تفسیر قرآن، از محضر حضرت آیتالله ابوالقاسم خزعلی«ره»، روانشناسی از کلاس درس دکتر نبی صادقی «ره» و...
ج) دروس خارج
استاد فاکرمیبدی در حوزه علمیه قم، از محضر اساتید طراز اول بهره گرفت. بعضی از این بزرگان عبارتند از: حضرت آیتالله العظمی شیخ ناصر مکارم شیرازی «دام ظله»، حضرت آیتالله العظمی شیخ حسین وحید خراسانی «دام ظله»، حضرت آیتالله حاج سید محسن خرازی «دامت برکاته»، دانش اصول الفقه را فراگرفت. و از محضر حضرت آیتالله العظمی شیخ محمد فاضل لنکرانی «ره»، حضرت آیتالله العظمی شیخ جواد تبریزی «ره»، حضرت آیتالله سیدعباس خاتم یزدی «ره» و حضرت آیتالله العظمی شیخ عبدالله جوادی آملی «دام ظله»، فقه را فراگرفت.
د) دروس تخصصی تفسیر و علوم قرآن
با تاسیس رشتههای تخصصی حوزه علمیه قم در سال1370 خورشیدی، استاد فاکرمیبدی، به عنوان اولین کسانی که در حرکت علمی نوپدید حضور داشتند در این رشته تخصصی تفسیر و علوم قرآن شرکت نموده و از محضر اساتید بزرگ زمان استفاده کرد. از جمله این اساتید میتوان به بزرگان ذیل الذکر اشارت کرد: حضرت آیتالله العظمی شیخ ناصر مکارم شیرازی «دام ظله»، حضرت آیتالله شیخ علی احمدی میانجی «ره»، حضرت آیتالله شیخ ابوالقاسم خزعلی «ره»، و حضرت آیتالله شیخ حسین شب زنده‌دار «ره» تفسیر قرآن. حضرت آیتالله سید علی محقق داماد «دامت برکاته» و حضرت آیتالله جلال طاهرشمسی «ره» تفسیر فقه القرآن. حضرت آیتالله شیخ مهدی آصفی «ره»، تفسیر موضوعی قرآن. حضرت آیتالله شیخ محمد هادی معرفت، «ره»، علوم القرآن. و حجت الاسلام و المسلمین، حسین توفیقی «دام توفیقه» مقایسه قرآن و عهدین.
در طول دوران تحصیل هرچند تعداد زیادی از فضلاء با فاکرمیبدی همدرس بودهاند که بعضی از آنان عبارتند از: حجت الاسلام و المسلمین شیخ احمد قدسی، عضو هیأت علمی جامعهالمصطفی العالمیه، مقرر درس خارج اصول الفقه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (انوارالاصول)، و استاد حوزه علمیه. حجت الاسلام و المسلمین شیخ محسن حیدری. نماینده مردم استان خوزستان در مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت اهواز. حجت الاسلام و المسلمین سید علی رضا جعفری، مقرر درس خارج اصول الفقه آیتالله سیدمحسن خرازی. (عمده الاصول). حجت الاسلام و المسلمین شیخ مهدی رستمنژاد، پژوهشگر و عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه و معاون آموزش حوزههای علمیه کشور. حجت الاسلام و المسلمین شیخ سعید داودی، نویسنده، پژوهشگر و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. حجت الاسلام و المسلمین شیخ عینالله تقوی فرد، قاضی عالیرتبه قوه قضاییه و رییس دادگستری استان مازندران. حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد احسانیفر، محقق و عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث. حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد علی اسدینسب، پژوهشگر و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. حجت الاسلام و المسلمین سیدحسین حسینی چاووشی، مبلغ اسلامی و خطیب شهیر در داخل و خارج کشور.
2) اجازات
استاد فاکرمیبدی در سه عرصه از اساتید و مشایخ خود دارای اجازات است:
الف) اجازه اجتهاد
حضرت آیتالله محمد هادی معرفت«ره» صاحب تالیفات عدیده در فقه، تفسیر و علوم قرآن از جمله کتاب گرانقدر «التمهید فی علوم القرآن»، در گواهی علمی، خود چنین مرقوم داشته‌اند: «…قد جعل الله من حسن حکمته و لطیف صنعه، الفقاهة طریقاً الی الشریعة و مناراً الی سبل الحکمة، و جعل الفقهاء ادلاء لمعرفة شریعة سید المرسلین، فکان للفقهاء الحظ الاوفر فی تبیین الشریعة و تفسیر معالم الکتاب و السنة فی ضوء تعالیم اهل البیت علیهم السلام، و ممّن شرفه الله تعالی للبلوغ الی هذه المرتبة السامیة هو الفاضل المحقق صاحب القلم و القدم فی بثّ شریعة الدین «الشیخ محمد فاکرالمیبدی الیزدی» وفقه الله،فقد بلغ مرتبة من مراتب هذه المنقبة السامیة، و استطاع بجهده، ان یخوض عباب هذا العلم و الاستقاء من مناهله العذبة الفیاضة، فکان له الحظّ فی بلوغ مرتبة الاجتهاد و الاشراف علی مبانی الاستنباط بجهده المتواصل…».[4]
ب) اجازه روایت
از حضرت آیت الله العظمی‌حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی «مد ظله»، و آیت الله العظمی حاج شیخ جعفر سبحانی تبریزی «مد ظله» و آیتالله شیخ محمد ابراهیم اعرافی«ره» اولین امام جمعه میبد بعد از انقلاب اسلامی ایران. آیتالله سبحانی در اجازه خود مینویسد: اما بعد، فإنّ العالِم الفاضِل، العلامة الحجة الشیخ محمد فاکرالمیبدی ممّن وفقه الله تعالی للأخذ عن العترة الطاهرة ... ثمّ إنّه «دام ظله» قد استجاز منی بحسن ظنه، و لا أری نفسی کما ظنّه، فأجزته أنیروی عنّی جمیع ما صحت روایته عن جمیع مشایخی بجمیع طرقهم و اسانیدهم، نقتصر بذکر طریق واحد هو من أعالی الأسانید و أقواها، وأقومها، و أمتنه، و هو ما أرویه بحق الإجازه العامة عن شیخی و ملاذی و أول من ألحقنی بالمشایخ، العلامة الحجة الشیخ محمدمحسن الطهرانی المعروف بآغابزرگ ... [5]
آیتالله محمد ابراهیم اعرافی نیز در اجازهنامه خود چنین مرقوم داشته‌اند: «... فقد استجاز عنی فی روایة الاحادیث الشیخ المکرم الفاکرالمیبدی وفقه الله لما یحب و یرضی، فاجزت له ان یروی عنی الروایات الماثورة عن المعصومین علیهم الاف التحیة و السلام بما ارویه عن السید الاستاذ سماحة آیة‌الله العظمی النجفی عن…جماعة منهم غواص بحار الانوار مولانا العلامة المجلسی صاحب البحار وقد انهاها الی الائمة...».[6]
ج) اخذ وجوهات
بسیاری از مراجع بزرگ حوزه علمیه، بنا به اعتمادی به استاد فاکرمیبدی داشتند، اجازه امور حسبیه و وجوهات شرعیه را به دادند. [7]
3) آثار علمی
آثار علمی استاد فاکرمیبدی از دو مقوله کتاب و مقاله تشکیل شده است، کتابها به ترتیب تاریخ تدوین بدین شرح است:
الف) تألیف کتاب
1. تحلیلی بر سوگندهای قرآن، این کتاب در 472 صفحه رقعی میباشد و توسط انتشارات پیام آزادی تهران در سال 1381 خورشیدی چاپ و منتشر شده است. این اثر در حقیقت رساله سطح4/ دکتری مرکز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن حوزه علمیه قم است. استاد آیتالله محمدهادی معرفت قرآن‌پژوه برجسته معاصر، در تقریظ خود بر این اثر مینویسد: «رساله پایانی دوره دکتری رشته تخصصی تفسیر وعلوم قرآنی حوزه علمیه قم، موضوع سوگندهای قرآن نوشته فاضل توانا آقای محمد فاکر میبدی، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت که با توجه به مساعی مبذوله و عمق تحقیقاتی که در آن انجام شده، شایسته تقدیر و قابل دفاع میباشد، جزاه الله عن القرآن خیراً و وفقه لمرضاته».[8]
این کتاب به لحاظ ساختاری شامل یک مقدمه و شش فصل است. در مقدمه، به موضوع و عنوان، فصلبندی مباحث و استاد راهنما اشارت شده است.
فصل اول: که با عنوان «کلیات» است مشتمل بر 8 فصل فرعی زیر میباشد: تعریف سوگند، ریشه یابی واژه‌های قسم و...، تاریخچه سوگند، سوگند در جوامع، منشاء سوگند، انواع سوگند، پیمان سوگندی، فسلفه یاد کردن سوگند.
فصل دوم: تحت عنوان «مقدمهای برسوگندهای قرآن» ابتدا به پیشینة پژوهش در سوگندهای قرآن اشارت شده و در آن به کتابهایی که در موضوع سوگندهای قرآن، نوشته شده است. پس از آن به مطالبی در بارة سوگندهای قرآنی از جمله بیان ارکان قسم و تنوع ادبی سوگند (سوگند استعطافی و غیر استعطافی، مذکور و غیر مذکور، صریح و غیر صریح، مفرد و متعدد) و ملاک‌های ادبی جواب قسم می‌پردازد.
فصل سوم: سوگندهای التزامی قرآن (سوگندهای خدا، سوگند انبیاء، سوگند مردمان و قسم شیطان) را مورد بررسی قرار می‌دهد.
فصل چهارم: به سوگندهای تحقیقی قرآن اختصاص دارد و در آن سوگندهای خدا به ذات مقدسش، جان پیامبر، قرآن، و اشیاء گوناگون، سوگندهای پیامبر(ص)، سوگندهای انسانها و سوگندهای اهل بهشت و دوزخ مورد بررسی قرار گرفته است.
در بخش سوگند به اشیاء گوناگون با توجه با اینکه برخی از قسم‌ها با «لا» همراه است این قسمت در دو بخش سوگندهای مثبت و سوگندهای منفی مورد کنکاش قرار گرفته است.
فصل پنجم: در این فصل سوگندهای فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته و در آن به سوگند لغو و معتبر، موضع گیری قرآن در برابر سوگند، سوگند فقهی، سوگند قضائی اشارت شده است.
فصل ششم: در فصل پایانی رساله به مقایسه میان عهدین و قرآن، آشنایی با عهدین، سوگند در عهدین و شبهات آن پرداخته شده است.
این پایاننامه در پانزدهمین نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم تهران که برای اولین بار آثار حوزوی در آن به نمایش گذاشته شده بود رتبه اول پایان‌نامه‌های برتر حوزه مقطع دکتری در موضوع معارف قرآن به دست آورد. و نیز توسط آقای ثقلین‌عباس نقوی از دانش‌پژوهان جامعه المصطفی العالمیه به عنوان پایاننامه کارشناسی ارشد به زبان اردو ترجمه شده است.
2. فقه القرآن (آیات الاحکام تطبیقی). این کتاب توسط مرکز جهانی علوم اسلامی (جامعه المصطفی العالمیه) در 295 صفحه وزیری نگاشته شده است، و در سال 1383 خورشیدی به وسیله انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی منتشر شده است. در سال 1390 به چاپ دوم و در سال 1392 به چاپ سوم رسید. استاد فاکرمیبدی در این اثر ابواب عبادات چون طهارت، صلات، صوم و اعتکاف، حج و عمره، خمس به طورت تطبیقی مورد بحث قرار داده است، و از زمان تألیف تا کنون به عنوان متن درسی مقطع کارشناسی ارشد در بسیاری از مراکز آموزشی است.[9]
3. قواعد التفسیر لدی الشیعة و السنة. این در سال 1428 قمری و 2007 میلادی توسط مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی در 472 صفحه وزیری منتشر شد. این کتاب به سفارش «مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی» در موضوع قواعد تفسیر تألیف شده است و تلاش کرده تا قواعدی که هم شیعه و هم سنی از آن بحث کرده‌اند، مطرح و به صورت مقارن به جامعه قرآن پژوه عرضه نماید. ناشر در مقدمه خود بر این کتاب مینویسد: «کان ما خیر یهدی الی الأمة الاسلامیّة کافّة و إلی العلماء العاملین خاصة، و هو کتاب جیّد فی بابه، عزیز فی نوعه، و لعّله لم‌یکتب مثله من قبل». [10]
این اثر از یک مقدمه نسبتاً طولانی، و دو فصل که هر کدام مشتمل بر دو باب است تشکیل میشود، و هر بابی تعدادی قواعد مربوط به تفسیر قرآن را در خود جای داده است.
استاد در مقدمه کتاب از مباحثی چون: جایگاه قواعد تفسیر و ضرورت تدوین آن، رابطه علم تفسیر با قاعده تفسیر، رابطه علوم قرآن با قواعد تفسیر بحث کرده است، و به تعریف تفسیر، تعریف تأویل، تعریف قواعد و مبانی، و نیز تعریف مقارنه پرداخته است. همچنین به گوشه‌ای از تاریخچه تفسیر و آثار نگارش یافته از شیعه و سنی در این زمینه اشارت نموده است.
در بحث از ضرورت مقارنه بر این باور است که مقارنه در مباحث بین فرق و ملل به منزله مهمانی افکار و نظریات از سفره علمی یکدیگر است، و لزوماً به معنی نزاع و درگیری نیست، بلکه تآلف نیز می‌تواند از پیامدهای ابحاث مقارنه‌ای باشد.
استاد در تعریف قاعده تفسیری مینویسد: «قاعده تفسیری، قضیه‌ای کلی است که به وسیله آن میتوان معانی قرآن را استنباط نمود ». و در مبنای تفسیری مینویسد: «مبانی، اموری است که محقق آن را به عنوان شالوده بحث خود بر می‌گزیند». و آن را در ابتدا به دو قسم «مبانی صدوری» و «مبانی دلالی»، تقسیم می‌کند و سپس به دو قسم «مبانی بعید یا مبانی کلیة»، و «مبانی قریب یا مبانی جزئیة» تقسیم می‌نماید.
قواعد تفسیر. در پیکره اصلی این اثر مؤلف قواعد تفسیری را با توجه به دیدگاه شیعه و اهل سنت مورد بررسی قرار داده، و در موارد لزوم به نقد و یا پاسخ‌گویی مبادرت نموده است.
فصل اول. این فصل به قواعد عمومی تفسیر که در همه علوم اسلامی از جمله تفسیر قرآن کارایی دارد، اختصاص یافته است، و مشتمل بر دو بخش میباشد. در بخش نخست به قواعد ادبی مربوط به تفسیر، و در بخش دوم به تبیین قواعد مشترک بین فقه و تفسیری پرداخته است.
در بخش قواعد ادبی این قواعد مورد بررسی قرار گرفته است: قاعده در لغت عرب. قاعده در نحو و إعرابقاعده در تشخیص حقیقت و مجاز. قاعده در اشتراک ألفاظقاعده در ترادف الفاظ. قاعده در تشبیه و تمثیل. قاعده در إستعاره و کنایه. قاعده در تقدیم و تأخیر. قاعده در حذف. و قاعده در التفات.
در بخش قواعد عمومی فقهی و تفسیری. این قواعد مورد بحث واقع شده است: قاعده در ظواهر. قاعده در اصول لفظیه. قاعده در عموم و خصوص. قاعده در اطلاق و تقیید. قاعده در اجمال و تبیین. قاعده در استخدام یک لفظ برای بیش از یک معنی. قاعده در مفاهیم. قاعده در أوامر و نواهی. قاعده در إعتبار دلالات.
فصل دوم. این فصل به «قواعد ویژه تفسیر قرآن» اختصاص دارد و خود مشتمل بر دو بخش است.
در بخش نخست، به «قواعد عمومی تفسیر» پرداخته و از این قواعد بحث می‌کند: قاعده در ظواهر قرآن. قاعده در سیاق. قاعده در جری و تطبیق. قاعده در ربط آیات و مناسبت‌های آن. قاعده در خطابهای قرآن. قاعده در نسخ آیات. قاعده در تفسیر به رأی. قاعده در متشابه. قاعده در اسباب نزول. قاعده در خصیصه‌های کلامی.
در تمام مراحل، به قواعد فرعی که در ضمن مباحث نیز مطرح میشود اشارت شده است.
بخش دوم، به «تفسیر موضوعی» اختصاص یافته است. و ابتدا به اهمیت و جایگاه تفسیر موضوعی، تعریف تفسیر موضوعی، خاستگاه تفسیر موضوعی، اندکی از تاریخچه تفسیر موضوعی در گذشته و حال، عوامل برتری تفسیر موضوعی، اقسام تفسیر موضوعی، و گرایش‌های در تفسیر موضوعی می‌پردازد.
در ادامه این بخش به «قواعد تفسیر موضوعی» اشارت می‌کند، که عبارت است از: إلتزام به عناصر قرآن. رعایة اسلوب صحیح. إکتفاء نکردن به گردآوری آیات. عنایت به تفسیر ترتیبی. توجه به دلالت کلمات و عبارات. عنایت به تفسیر تحلیلی. روی‌آوری به تفسیر سوره. رعایت تفسیر قرآن به قرآن. تقید کامل به مأثور صحیح در تفسیر. دوری از حشو و استطراد فی تفسیر موضوعی. دقت تمام پیش از بنای اصول. و مراعات خصائص قرآنی.
استاد در پایان به مراحل تفسیر موضوعی پرداخته و اموری را بیان می‌کند. و در نهایت نمونه‌ای از موضوعات قرآنی را برای تفسیر موضوعی بر می‌شمارد. منابعی که استاد در این اثر از آنها نقل نموده و یا مورد نقد قرار داده است بالغ بر یکصد و سی کتاب معتبر میباشد که نیمی از آن شیعی، و نیم دیگر از اهل‌سنت میباشد.
این اثر پیش از انتشار حائز رتبه تشویقی با دریافت جایزه، در هفتمین کنگره دین‌پژوهان کشور در سال 1385 خورشیدی شد. و نیز حائز رتبه نخست و برنده جائزه در نخستین همایش کتاب فصل جمهوری اسلامی ایران، در بهار 1386، در حوزه دین، بخش علوم قرآن وزارت فرهنگ و اشاد اسلامی برگزیده شد. این اثر همچنین عنوان کتاب برگزیده سال 1386 خورشیدی در موضوع قرآن و حدیث در نهمین همایش کتاب سال حوزه علمیه قم معرفی گردید. این اثر موجب شد تا نویسنده در سال 1386 در شمار خادمان قرآن قرار گرفته و لوح تقدیر از رییس جمهور دکتر محمود احمدینژاد دریافت کند. این کتاب اثر برگزیده در شانزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم تهران در سال 1387 گردید. به دلیل گزینشهای فوق، مؤلف کتاب در یازدهمین جشنواره شیخ طوسی جامعه المصطفی(ص) العالمیه در سال1387به عنوان استاد پژوهشگر برگزیده و در سال 1389 به عنوان کتاب برتر در بخش کتاب شانزدهمین المپیاد بینالمللی قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه معرفی گردید. ضمناً ترجمه کتاب «قواعد التفسیر لدی الشیعه و السنه» به عنوان پایاننامه ارشد آقای حیدر مهدی از جامعه المصطفی العالمیه، صورت گرفته است.
4. فرزانگان میبد (زندگی‌نامه تعدادی از دانشمندان، نویسندگان و شعرای میبد). 448 صفحه وزیری منتشر شده در سال 1382. این کتاب در دو بخش پیش از قرن پانزدهم و قرن پانزدهم تنظیم شده است و در هر بخش به معرفی تعدادی از شخصیتهای علمی پرداخته است.[11]
حضرت آیت الله علیرضا اعرافی وفقهالله امام جمعه میبد و رئیس جامعه المصطفی العالمیه، و مدیر حوزههای علمیه در مقدمه خود بر این اثر مینویسد: «این کتاب برگی از تاریخ خطه‌ای از میهن اسلامی ایران و یکی از منابع و مآخذ ایران، یزد و میبدشناسی میباشد». آقای میرزاحسین زارع دهآبادی میبدی (1303- 1394خورشیدی) صاحب دیوان تحفه مور و متخلص به شفیق میبدی، پس از اطلاع از تدوین کتاب، و پیش از آن‌که به مرحله چاپ برسد، با حسن نیت و حسن سلیقه، قطعه شعر زیر را در وصف این کتاب سروده است، که به پاس تشکر از این شاعر خوش ذوق، و با توجه به «مطلع» و «مقطع» آن، با عنوان «بر تو مرحبا» در این‌جا ذکر میشود:
ای فاکر خجسته قلم بر تو مرحـبا ادادی به نثر صفـحه تاریخ را صفا
بر مهربُد دمیده مــگر روح تازهای گردیده بر مفاخر این خطـه متـکا
با جدُ و جهد درکنف لطف کردگار نام گزیــدگان به قلم کرده بر مـلا
ای آفــــرین به همت آن کس در حد توان خود اثــری مینهد به جا
یاد آوریّ نام بزرگـــان بوَد نــکو تشریح زندگــانی آنان چه پر بـها
تاریـــخ مــی‌نهد برِ ابـــناء آیـنه کآیندگان شوند ز بگــذشته آشــنا
ذوق و سلـــیقه و هنر این هر سه برهرکسی خــدای نه بنمایدشعطا
بادا هماره نام تو جاوید در جـهان تا دیگری چــکامه کند مر تو را ثنا
یارب به حق مـردم پاکیزه رای تو حـــق مقـام و مرتبه‌ی ختم الانبیا
آنانکه در طریق حقیقت نهاده‌اند پا درحـــریم حـرمت اخلاص بیریا
عطف توجّهی به اشارت بدانگـروه لطف و عنـــایتی به کفایت بر اجتما
تا مشکلات خلــق زدایند از میان پاکیزه ره بـــرند به درگاهت ای خدا
سال هزار وسیصد وهشتاد مهرگان آمــد کـــتاب فاکـــر میـبد به انتها
شد قافیت مکرّر وگفتا«شفیق»هان ای فاکـــر خجسته قلم بر تو مرحـبا
5. مراحل انس با قرآن. این کتاب در قطع رقعی و در 157صفحه، توسط انتشارات پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن در سال 1385 خورشیدی منتشر شده است. و این کتاب در سال 1388 به چاپ دوم رسید.[12]
از ویژگى هاى این اثر، این است که با نثرى شیوا و عباراتى رسا نگارش یافته، و استاد فاکرمیبدی سعى نموده است در تمامى مراحل از دو بحر مواج: قرآن کریم و احادیث اهل بیت بهره گرفته، نظام و مراحل انس با قرآن را با شیوه اى بدیع و نظمى نو در مراحل طولی و عرضی تنظیم نماید.
6. تفسیر آیات حج. ویژه روحانیون حج، این اثر پس از تدوین در سال 1385 خورشیدی، توسط معاونت امور روحانیون بعثه مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنه‌ای «دامظله العالی»، تحت عنوان «درسنامه تفسیر آیات حج» در350صفحه وزیری منتشر گردید.[13]
این تفسیر به لحاظ منهج تفسیر اجتهادی و بهره‌مند از همه منابع میباشد. به لحاظ اتجاه، تفسیر اجتماعی و فقهی است. و به لحاظ اسلوب، شیوه تفسیر موضوعی و سبک تفکیکی میباشد. در این أثر تقریباً همه چهل آیه‌ای که ارتباط مستقیم با حجّ داشت، در زیر عنوان آیه اول تا آیه بیست و دوم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، و علت کاهش عنوان نیز این است که برخی از آیات که وحدت محتوایی داشتند، و یا ارتباط غیر قابل تفکیک داشتند در یک عنوان قرار گرفته است. استاد فاکرمیبدی در تفسیر هر آیه، پس از متن آیه ابتدا برخی از واژگان در آن معنی کرده است. پس از آن اشاره‌ای به چشم‌انداز و محتوای کلی آیه شده و در ادامه به شرح و تفسیر پرداخته است. و در پایان هر آیه به برخی از لطائف و اشارات یادآور شده است.
این کتاب در سال1386 برای دومین بار و در سال 1387 برای بار سوم، تجدید چاپ شد. و ترجمه این اثر به عنوان پایاننامه کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی مورد ترجمه و تحقیق قرار گرفته است.
7. بازپژوهی آیات فقهی قرآن این کتاب که به عنوان (درسنامه آیات الاحکام) میباشد این کتاب در قطع وزیری و در 450 صفحه است و به وسیله پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال 1386 ش منتشر شده است.[14]
این کتاب که برای تدریس در دانشکده‌های علوم قرآنی کشور تدوین شده است، بر اساس سرفصل‌های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری، برای موضوع درس آیات الاحکام میباشد. و مشتمل بر مباحث تمهیدی، طهارت، صلاه، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، امربه معروف و نهی ازمنکر، در قالب شانزده درس طراحی شده است.
استاد فاکرمیبدی در آغاز هر درس، به هدف درس و عناوین مورد بحث اشارت کرده است، و در پایان هر درس چکیده آن درس به همراه سوالاتی جهت تحقیق توأم با معرفی منابع بیشتر آورده است.
درس اول مشتمل بر مباحث اقسام آیات الأحکام. تاریخچه‌ی آیات الأحکام. نگاهی به منابع مهم آیات الأحکام. ماهیت و جایگاه تفسیر آیات الأحکام است.
محتوای کلی درس دوم، عبارت است از: قرآن و بیان احکام. تعابیر قرآن در بیان احکام. قلمرو آیات الأحکام. عناوین بیان احکام. حجم آیات فقهی قرآن. مبانی آیات الأحکام.
در درس سوم، به تفسیر آیات مربوط به نمار، از جمله مفهوم لغوی و معنی اصطلاحی صلاه، وجوب نماز، اهمیت نماز و نمازهای روزانه پرداخته شده است.
در درس چهارم و پنجم، آیات مربوط به شرائط و مقدمات نماز چون طهارت و وضوء، غسل و تیمم را تفسیر نموده است.
در درس ششم، به تفسیر آیات مربوط به وقت نماز، قبله و پوشش لازم در نماز پرداخته شده است.
در درس هفتم، آیات مربوط به افعال و اذکار نماز از جمله: تکبیرة الاحرام، قیام در نماز، قرائت. جهر و اخفات، اذکار، قنوت، رکوع و سجود و تشهد و سلام تفسیر شده است.
درس هشتم، مشمل بر بیان دیگر نمازها از جمله: نماز خوف، نماز جماعت، نماز مسافر و نماز جمعه میباشد.
درس نهم و دهم، مفهوم اصطلاحی صوم و برخی از کاربردهای آن در قرآن، اهمیت و وجوب روزه، افطار، فجر، مفطرات و برخی از احکام آن از دیدگاه قرآن، و روزه‌ی بیمار، روزه‌ی مسافر، رخصت و عزیمت افطار در سفر و نیز روزه روزه‌ی ناتوان مورد بحث قرار داده است.
درس یازدهم، به موضوع اعتکاف پرداخته و از مفهوم لغوی و اصطلاحی اعتکاف، تشریع اعتکاف، امور مشترک و مخصوص اعتکاف، شرائط و احکام اعتکاف از دیدگاه آیات الاحکام اختصاص دارد. همچنین به مسائلی از قبیل پایان خوردن و آشامیدن در روزه و اعتکاف، پاکی از جنابت در روزه و اعتکاف و غایت صیام بحث می‌کند.
درس دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم، به تبیین موضوع حج در قرآن اختصاص دارد و مسائلی چون: مفهوم شناسی حجّ و عمره و ادله‌ی تشریع حجّ و عمره، اقسام حجّ و عمره و ادله‌ی وجوب آن دو، اعمال حج و عمره چون: احرام، محرمات احرام، طواف، نماز طواف، سعی، حلق و تقصیر، وقوف در عرفات و مشعر، بیتوته در منی، قربانی، رمی جمرات بحث می‌کند.
درس پانزدهم، به بحث جهاد اختصاص دارد و موضوعات زیر مورد بحث قرار گرفته است: مفهوم شناسی جهاد، ادله‌ی تشریع و وجوب جهاد، مراحل تشریع جهاد، اقسام جهاد، احکام جهاد از دیدگاه قرآن.
و در درس شانزدهم، آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر تفسیر شده است و در آن به طور مختصر به مفهوم شناسی معروف و منکر، مراحل، مراتب و شرائط آن از دیدگاه قرآن و نیز فرق بین تبلیغ، ارشاد و امر به معروف اشارت شده است.
استاد فاکرمیبدی در پایان فهرستی از کتاب‌های آیات الاحکام فرق اسلامی اعم از شیعه، زیدیه، مذاهب چهارگانه اهل سنت، اباضیه و ظاهری‌ها آورده است.
8. مبانی تفسیر روائی قرآن، به عنوان پژوهش اساسی435 صفحه، ناشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تاریخ نشر بهار 1393.[15]
ساختار این اثر مرکب از چند بخش است و هر بخش از چند فصل و هر فصل از مبحثهای مختلف و هر مبحث از چند گفتار تشکیل شده است.
بخش اول به مباحث تمهیدی چون مفهومشناسی مبانی و تقسیم مبانی، مفهومشناسی تفسیر و عوامل تنویع آن و تعریف تفسیر روایی، مفهوم شناسی روایت و واژگان مربوط، گستره تفسیر روایی و ماهیت آن، تاریخچه تفسیر روایی و تطور تاریخی آن پرداخته شده است.
در بخش دوم به تحلیل مبانی صدوری و عوامل احراز صدور دلالی، مبانی دلالی، ظهورات، اقسام ظهور، شناخت گونههای روایت، احراز جهت صدور، مبانی احراز حجیت، حجیت سنت نبوی در تفسیر، حجیت سخن ائمّه در تفسیر، جایگاه کلام صحابه، موقعیت تفسیر تابعیان در تفسیر قرآن و نیز حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن پرداخته شده است.
در بخش سوم به کارایی روایات در تفسیر قرآن اشارت شده است و در آن به اصل تعامل روایات با قرآن، کاربردهای تقنینی و تشریعی، بنیانگذاری گرایشها و گونههای تفسیری در روایات، بنیانگذاری علوم قرآن و مبانی تفسیر در روایات، کاربردهای تشریعی روایات، کاربردهای تشریحی روایات به بحث نشسته است.
در بخش چهارم آسیب شناسی روایات تفسیری را مورد بررسی قرار داده است و در آن به آسیبهای سندی، آسیبهای متنی، آسیبهای ذاتی، معیار نقد و تشخیص پرداخته است.
این اثر در هیجدهمین همایش کتاب سال حوزه در سال 1394، رتبه دوم (شایسته تقدیر) را کسب کرد و با جایزه و لوح تقدیر مورد تجلیل مدیریت حوزههای علمیه کشور در قم، قرار گرفت. و نیز رتبه دوم جشنواره بین المللی شیخ طوسی، جامعه المصطفی العالمیه در سال 1394 را کسب کرد.
9. تفسیر نیایشی وستایشی قرآن، این اثر به عنوان تفسیری بر قرآن به وسیله ادعیه و مناجاتهای صحیفه سجادیه امام زین العابدین(ع) میباشد. انتشارات بین المللی المصطفی سال 1394.
استاد فاکرمیبدی این کتاب را در دو بخش مباحث تمهیدی و تفسیر نیایشی تنظیم کرده است. در بخش نخست به اموری چون: تعریف تفسیر، گونههای تفسیری، تفسیر نیایشی، معیار تفسیر، حجیت کلام معصوم(ع) در تفسیر، جایگاه امام سجاد (ع)، تفسیر در عصر امام سجاد(ع) و اعتبار صحیفة سجادیه، به اختصار سخن رانده است. و در بخش دوم به ترتیب سورههای قرآن از سوره حمد تا سوره ناس با استمداد از ادعیه صحیفه به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به تفسیر آن مبادرت کرده است.[16]
افزون بر آثار فوق الذکر که اثر فردی استاد است، آثار دیگری نیز از استاد به یادگار مانده است که به صورت مشترک تولید شده است از جمله:
10. «قرآن و پیامبر(ص)»، بحث «سرآغاز بعثت و نزول قرآن»، به اهتمام دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پژشکی ایران، در سال 1376 منتشر شده است.
11. «تفسیر موضوعی»، برای تدریس تفسیر در دانشگاهها نوشته حجتالاسلام و المسلمین حسین عبد المحمدی، بحث «فقه القرآن»، که در سال 1384 به وسیله انتشارات مهر امیرالمؤمنین (ع) به چاپ رسیده است.
12. «اخلاق کاربردی در ایران و اسلام»، به اهتمام دکتراحد فرامرز قراملکی، بحث «مدل اخلاق مدیریت قرآن»، این کتاب در سال 1389 به وسیله پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری به چاپ رسیده است.
13. «جریان شناسی تفاسیر در دوران معاصر»، بخش (تفاسیر فقهی معاصر)، دیگر بخشها با همکاری جمعی از فضلا از جمله حجج اسلام سیدرضا مؤدب، عبدالکریم بهجت پور، محمدعلی رضایی، حسین علوی مهر، محمدتقی دیاری، و محمدرضا آقایی تألیف و در زمستان 1394، به همت انجمن قرآنپژوهی حوزه علمیه قم، و به وسیله انتشارات سرزمین سبز، به چاپ رسیده است.
14. «مقدمهای بر علوم انسانی قرآن بنیان» نگارش بخش «اهداف کلی علوم انسانی از منظر قرآن»، این کتاب با مشارکت برخی از فضلای معاصر از جمله حجج اسلام دکتر سیدرضا مؤدب، دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی، حسین علویمهر و... به سفارش انجمن قرآنپژوهشی و حمایت دبیرخانه انجمنهای حوزههای علمیه در سال 1396 انجام یافت.
15. «درسنامه علوم انسانی»، نگارش بخش «قواعد استنباط علوم انسانی از قرآن». این اثر به سفارش دبیرخانه اولین همایش بین المللی قرآن و علوم انسانی و با مشارکت تعدادی از افاضل معاصر از جمله حجج اسلام دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی، دکتر سیدعیسی مسترحمی، حسین علویمهر و... 1396 به انجام رسید.
استاد فاکرمیبدی، تعدادی پروژه تحقیقی به عنوان در دست تدوین دارد که در آینده به بازار دانش عرضه خواهد شد.
ب) تدوین مقالات
هرچند استاد فاکرمیبدی، در عرصه قرآنپژوهی بیشتر درخشیده است لیکن آثار قلمی ایشان منحصر به پژوهشهای قرآنی نیست، زیرا ایشان تک بعدی نمیاندیشد، بلکه در موضوعات مختلف، تفسیر، علوم قرآن، فقه و اصول، حدیث، کلام، ناریخ، اخلاق و مسائل سیاسی و... قلمزده است. استاد تا کنون بیش از یکصد و شصت مقاله علمی و تخصص نگاشته است. که برخی از آنها به ترتیب الفبا عبارتند از:
1. «العقیدة المهدویة فی الزیارة الجامعة الکبیرة»، همایش بین المللی «الامام مهدی و مستقبل العالم»، عراق/ نجف و کربلا، رجب 1434 و می2013.
2. «خطیئه آدم، با تأکید در دیدگاه آیت الله معرفت»، با مشارکت خانم فرزانه اخلاقی از طلاب سطح4 حوزه خواهران میبد، همایش ملی بررسی آراء تفسیری علامه معرفت، با رتبه isc سال 1396، مقاله برتر همایش.
3. «قواعد استنباط علوم انسانی از قرآن»، همایش بینالمللی علوم انسانی و قرآن، علمی پژوهشی isc به عنوان بخشی از درسنامه علوم انسانی. 1396.
4. اخلاق ارزیابی از نگاه قرآن. منتشر شده در مجله علمی پژوهشی پژوهشنامه اخلاق دانشگاه معارف، 1392، سال چهارم، ش8.
5. اخلاق حاکمیت در اسلام وآیین کنفوسیوس، با مشارکت آقای ما موهایمای (محمود عبدالرحمن) همایش اخلاق در اسلام و کنفوسیوس، قم، اسفند 1393.
6. اطلالة علی التفاسیر الروائیة الشیعیة فی القرن الحادی‌عشر. مجله تراثنا، ش87-88، سال1386ش.
7. اهداف پیشرفت از منظر قرآن، مرکز الگوی اسلامی ایرانی، ارائه به همایش الگوی اسلامی و ایرانی، اسفند 1393 قم. منتشر شده در مجله علمی – ترویجی قرآن و علم، ش 13.
8. بازخوانی حدیث اقتداء و اهتداء. مجله علمی- پژوهشی، حدیثپژوهشی دانشگاه کاشان 1388خ، ش1.
9. بررسی تطبیقی فهم از دیدگاه گادامر و علامه طباطبایی(ره) با مشارکت آقای محمد باقر فرضی نشر در مجله علمی ترویجی مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث، شماره 7 سال 1396.
10. بلوغ و رشد. کنگره علمی پزشکی قانونی، سال 1383خ.
11. تأثیر زمان و مکان در فهم قرآن، منتشر شده در جلد 8 مجموعه آثار کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی، «نقش زمان و مکان در اجتهاد».
12. تأملات اخلاقی تربیتی پایداری خانواده، با مشارکت آقای محمد اسماعیل قاسمی طوسی، مجله علمی- پژوهشی پژوهشنامه اخلاق، دانشگاه معارف اسلامی، شماره 33.
13. تاملی در اصالت متن زیارت جامعه، مجله علمی پژوهشی حدیث پژوهی دانشگاه کاشان، بهار و تابستان 1393، شماره 11.
14. تفاسیر فقهی معاصر، جهت نشر در کتاب تفاسیر معاصر، 1394. لازم به ذکر است که این مقاله در سال 1395خ، حائز رتبه دوم نوزدهمین جشنواره شیخ طوسی جامعه المصطفی در بخش مقالات چاپ شده در مقطع اساتید به خود اختصاص داد.
15. تفسیر آیه لاإکراه فی الدین، با تأکید بر نظر آیه الله معرفت، همایش ملی بزرگداشت ایشان، قم، 1395.
16. تفسیر مقارن آیه «اتخذوا من مقام ابراهیم مصلی» مجله علمی- پژوهی مطالعات تفسیری، دانشگاه معارف اسلامی، شماره 17، بهار 1393.
17. جایگاه آیات الاحکام در منظومه فکری شهید محمدباقر، همایش علمی- پژوهشی اندیشههای حِکمی اجتهادی شهید آیت الله صدر، تهران، 1392خ.
18. جایگاه شغلی آموزش قرآن. همایش ملی آموزش مشاغل قرآنی و تأمین نیازهای شغلی جامعه، وزارت علوم تحقیقات و فنآوری، تهران، 1393، منتشر شده در مجله روشنای معرفت، جهاد دانشگاهی، سال اول شماره 1 (بعد از 13 شماره) سال 1394.
19. جایگاه بسمله در تفسیر کشف‌الاسرار، ارایه درکنگره بزرگداشت رشیدالدین میبدی، مؤلف تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبد 1374.
20. جواز الاقسام علی الله، ارایه به کنفرانس علوم و مفاهیم قرآن، منتشر شده توسط کنگره. و منتشر شده در مجله «رسالة الثقلین»، شماره13، سال1422هجری.
21. چند و چون علوم قرآن، مجله پژوهش حوزه علمیه قم، شماره 19-20.
22. چیستی محکم و متشابه در نگاه علامه طباطبایی، همایش بین المللی اندیشههای علامه طباطبایی، قم، آبان 1393، نشر در مجله علمی ترویجی معرفت، ش203، س23، آبان 1393 موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
23. حکم الاقرار بالقهر، (ترجمه تحت عنوان: (حکم فقهی اقرار با روشهای قهری) مجله پژوهشهای فقهی، مدرسه عالی فقه تخصصی، جامعه المصطفی العالمیه، ش2، زمستان 1389 خ.
24. سیاق و تفسیر قرآن، مجله علمی پژوهی قبسات، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ش50، سال 1388.
25. عوامل مؤثردر دگرگون سازی احکام در قرآن، منتشر شده در جلد4 مجموعه آثار کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی، «نقش زمان و مکان در اجتهاد». انتشار در نشریه خردنامه.
26. الفرق بین التفسیر التجزیئی والتفسیر الموضوعی، جهت ارایه به کنگره بینالمللی بزرگداشت شهید سید محمد باقر صدر «ره». و نیز تحت عنوان «تطوّر حرکة التفسیر بین الإتجاهین الموضعی والموضوعی» در فصلنامه تخصصی قرآنی «مآب» سال دوم شماره 2، منتشر شده در نجف اشرف سال1385.
27. فرهنگ خطابهای قرآن، دومین همایش بینالمللی و چهارمین همایش ملی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی، ISI، تهران 1396.
28. فقه القرآن شیعه در بستر تاریخ. تهیه شده برای فصلنامه علمی- پژوهشی شیعهشناسی، شماره 17، بهار 1386.
29. قلمرو حریم خصوصی خانواده از منظر قرآن و حقوق بشر، با مشارکت آقای نجـیـب الله حـکـیمـی، دانشجوی المصطفی نشر در مجله علمی ترویجی «الهیات قرآن»، بعد از ارائه در همایش آموزههای اسلامی، انسان معاصر و نظام خانواده ISC ، ساری مازندران، بهار 1396.
30. قلمرو دانشی حجیت خبر واحد، مجله پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی، پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی، جامعه المصطفی العالمیه، شماره 4.
31. قواعد استنباط علوم انسانی از قرآن، قم، جامعه المصطفی العالمیه، با مشارکت نهادها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور، با رتبه علمی پژوهشی و isc آذر 1396.
32. کاربرد مجاز در قرآن و رأی امام خمینی«ره». همایش سراسری علمی اندیشههای قرآنی امام خمینی،
33. ماهیت فرهنگ اسلامی، نهمین همایش بینالمللی علمی- پژوهشی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. 1394، با عنوان همایش بینالمللی پژوهشهای قرآنی با محوریت قرآن و فرهنگ وحیانی.
34. محکم و متشابه از دیدگاه ابن شهرآشوب، همایش بین المللی ابن شهرآشوب در مازندارن، 29 و30 /8/92.
35. مدل اخلاق مدیریت از نگاه قرآن، منتشر شده در کتاب اخلاق کاربردی 1389خ. و ترجمه به زبان عربی و در همایش «الدعوه و الاداره الاسلامیه» در کشور مالزی ارائه و قرائت گردید.
36. مدل اخلاق مدیریت قرآن، منتشر شده در کتاب مجموعه اخلاق کاربردی، به اهتمام دکتراحد فرامرز قراملکی.
37. مصلحت نظام در اندیشه امام خمینی«ره»، منتشر شده در جلد7 مجموعه آثار کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی، و نیز در چکیده مقالات آن کنگره.
38. معنویت در اندیشه امام خمینی، جامعه المصطفی االعالمیه، جشنواره بین المللی شیخ طوسی، 1395.
39. مؤلفههای تمدن اسلامی در قرآن، هشتمین همایش بین المللی علمی پژوهشی تمدن اسلامی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. 1393.
40. النسخ الجدید دراسة نقدیة، نقد دیدگاه آیتالله معرفت در نسخ مشروط و متدرج. مجله علمی تخصصی قرآنی مصباح/ کربلا- عراق.
41. نسخ و اقسام آن در آیات قرآن، مجله مطالعات تفسیری، دانشگاه معارف اسلامی، ش7، سال دوم، پاییز
42. نقد آموزه های فمینیستی از منظر آیات و روایات، با همکاری خانم کریمه گلگلی، طهورا «نشریه جامعه شناسی و علوم اجتماعی»، بهار 1390، ش8.
43. نقد دیدگاه رژیس بلاشر در باب قرائات قرآن، همایش بین المللی قرآن و مستشرقان، 1391.
45. نقد مقاله «فقه و قرآن»، نوشته حلاق وائل در دائره المعارف قرآنی لیدن. این مقاله در مجله علمی- ترویجی قرآن پژوهشی خاورشناسان شماره3، منتشر شده است.
46. نقش شیعه در گسترش فقه القرآن، کنگره بین المللی نقش شیعه در گسترش علوم اسلامی، 1396.
47. نماذج من الاحادیث المشترکة بین الفریقین فی التفسیر، ارایه در کنفرانس وحدت، و نشر یافته در مجله علمی- ترویجی «رسالة التقریب». شماره13، سال1417هجری.
48. نموذج اخلاقیات الإدارة فی ضوء القرآن الکریم؛ المؤتمر الدولی للدعوة و الإدارة در کشور مالزی 2010م.
49. الوحی و القرآن، مجله علمی ترویجی «رسالة التقریب»، شماره 50.
50. هستی و چیستی محکم و متشابه. مجله علمی- پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء، سال سوم شماره2 (سال 1387، شماره پیاپی7).[17]
4) حضور در مجامع علمی
استاد فاکرمیبدی، افزون بر آثار و مقالات علمی، حضور جدی در مجامع علمی اعم از همایشها، نشستها و کرسیهای علمی نظریهپردازی داشته است که بخشی از آنها عبارت است از:
1. کنگره بررسی مبانی فقهی امام خمینی، «نقش زمان ومکان دراجتهاد»، قم، سال 1374 خورشیدی.
2. همایش بینالمللی «الدعوة و الادارة الاسلامیة» در کشور مالزی، در آذر 1389، برابر با نوامبر2010 میلادی در شهر کوالالامپور که توسط الجامعة العلوم الإسلامیة المالیزیة تشکیل شده بود
3. دومین همایش علمی پژوهشی میراث تفسیری امام رضا(ع) در قم، مهرماه 1390 (دبیرخانه دومین جشنواره بینالمللی امام رضا(ع). (مقاله روشهای تفسیر امام رضا علیه السلام)
4. سیزدهمین همایش بسیج اساتید دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور، عضو گروه مطالعات قرآنی، تحول در علوم انسانی، مشهد مقدس، در دانشگاه رضوی، با ارائه مقاله «فقه و قرآن» 9-5 شهریور 1391.
5. همایش بینالمللی قرآن و مستشرقاق، جامعه المصطفی العالمیه با مشارکت مراکز علمی آموزشی و پژوهشی با ارائه مقاله، اسفند1391.
6. همایش بینالمللی امام مهدی و آینده جهان، در کشور عراق/ شهرهای نجف و کربلا، و ارائه مقاله، در رجب 1434 و می 2013 م.
7. نخستین همایش علمی بینالمللی علامه ابن شهرآشوب ساروی مازندرانی، استان مازندارن، شهرستان ساری، 29 و 30 آبان 1392.
8. همایش بین المللی اندیشههای علامه طباطبایی، در تفسیر المیزان، قم آبان 1393، با ارائه مقاله «چیستی و هستی محکم و متشابه» و «تبیین و بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باره عالم ذر در تفسیر آیه میثاق».
9. همایش اخلاق در اسلام و کنفوسیوس، ارائه مقاله اخلاق حاکمیت در اسلام و آیین کنفوسیوس، با مشارکت آقای ما موهایمای (محمود عبدالرحمن) قم، اسفند 1393.
10. همایش جایگاه شغلی آموزش قرآن. همایش ملی آموزش مشاغل قرآنی و تأمین نیازهای شغلی جامعه، وزارت علوم تحقیقات و فنآوری، دانشگاه تهران، 1393. با ارائه مقاله تحت عنوان، جایگاه شغل قرآنی.
11. شرکت در «همایش ملی آموزههای اسلامی، انسان معاصر و نظام خانواده» با رتبه ISC و ارائه دو مقاله: الف) «قلمرو حریم خصوصی خانواده از منظر قرآن و حقوق بشر»، با مشارکت آقای نجـیـب الله حـکـیمـی، دانشجوی المصطفی و نشر در مجله علمی ترویجی «الهیات قرآنی». ب) مقاله «حق الناس در فرهنگ اسلامی و تأثیر آن در ایجاد خانواده نمونه» با مشارکت آقای نجات یحییاف، دانشجوی المصطفی. منتشر شده در مجموعه مقالات برگزیده همایش.
12. شرکت در همایش بین المللی قرآن و علوم انسانی، با ارائه مقاله قواعد استنباط علوم انسانی از قرآن، قم، جامعه المصطفی العالمیه، با مشارکت نهادها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور، با رتبه علمی پژوهشی و isc آذر 1396.
استاد فاکرمیبدی در نشستهای علمی زیاد حضور فعال داشته است از جمله:
1. نشست علمی با رئیس و کادر علمی دانشگاه دولتی ایروان پایتخت کشور ارمنستان1383.
2. نشست علمی با عنوان نزول قرآن، در نمایشگاه بین المللی قرآن تهران، سال 1385.
3. نشست علمی قواعد تفسیر در محل انجمن علمی قرآنپژوهی حوزه با همکاری بخش پژوهش پانزدهیمن نمایشگاه بینالمللی قرآن‌کریم تهران1386.
4. نشست علمی نقش ائمه در تفسیر قرآن، مجتمع آموزش عالی امام خمینی، به اتفاق حجج اسلام علی اکبر بابائی و دکتر سید رضا مؤدب، قم، 1389.
5. شرکت در نشست علمی فلسفه اسلام در فضای آموزشی قرن 21، در دانشکده اقتصاد مسکو. اکتبر2011م.
6. نشست علمی با مهمانان همایش استشراق از آلمان، فرانسه و هلند، در انجمن قرآنپژوهی ، اسفند1391.
7. برگزاری پیشهمایش اندیشههای قرآنی علامه طباطبایی در نمایندگی جامعه المصطفی در اصفهان، با عنوان مباحث حقوقی در المیزان، 20/2/93.
8. نشست علمی پیش همایش قرآن و تمدن اسلامی (دانشگاه علوم و معارف قرآن، سازمان اوقاف و امور خیریه و جامعه المصطفی) در مجتمع آموزش عالی امام خمینی، با عنوان مؤلفههای تمدن قرآنی، 1/3/93.
9. نشست علمی ضرورت تفسیر علوی (تفسیر قرآن در نهج البلاغه) در مرکز تحقیقات امام علی (ع) وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی/ وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری، 16/6/ 1394 تهران.
10. نشست علمی اصول سبک زندگی قرآنی، قم، موسسه فرهنگی سبک زندگی آلیس، قم، 16، آذر 1395.
استاد فاکرمیبدی با عضویت در کمیته علمی بسیاری از همایشهای نقشی فعال در هدایت علمی آن همایشها داشته است. برخی از این همایشهایش عبارتند از: 1. کنگره پزشکی قانونی کشورهای اسلامی، 1383، تهران. 2. عضو کمیته علمی همایش ملی مترجمان قرآن، اسفند 1389، قم. 3. عضو کمیته علمی همایش قرآن و مستشرقان 1391، قم. 4. هشتمین همایش بینالمللی پژوهشهای قرآنی (قرآن کریم و تمدن اسلامی) دانشگاه علوم و معارف قرآن (1393، نهمین همایش بینالمللی پژوهشهای قرآنی (قرآن کریم و فرهنگ وحیانی و 1394 و همین همایش بینالمللی پژوهشهای قرآنی (قرآن کریم و فرهنگ انقلاب) دانشگاه علوم و معارف قرآن 1395، قم. 5. همایش بین المللی نقش شیعه در گسترش علوم اسلامی 1395 قم. 6. همایش بین المللی قرآن و علوم انسانی، 1396، قم.
استاد فاکرمیبدی، در کنار تألیف کتاب و مقاله و حضور در همایشهای علمی، در کرسیهای نظریه پردازی و نقد نیز حضور داشته است از جمله:
1. ناقد کرسی نظریهپردازی با عنوان «دوگانه‌انگاری حجّیت و منبعیت کتاب وسنت» با نظریهپردازی حجتالاسلام دکتر علی نصیری، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384، دفتر قم. 2. کرسی نقد دیدگاه تعدد قراآت علامه، در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن، 1390، تهران. 3. ناقد کرسی نقد نظریه «تفویض دین» از دکتر فتح الله نجارزادگان، 1391 در پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم. 4. ناقد کرسی نظریهپردازی «تفسیرموضوعی بینارشتهای، با نظریهپردازی دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی، جامعه المصطفی العالمیه/ مجتمع امام خمینی، 24/9/ 1394. 5. داور کرسی نظریه پردازی «تحلیل زیبایی شناسی موقعیت متنی در جملات اسمیه (ثبوتیه) و جملات فعلیه (حدوثیه) قرآنی، به عنوان شیوهای در اثبات اعجاز قرآن» با نظریه پردازی دکتر سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی در دانشگاه گیلان، 1394، دانشگاه گیلان. 6. کرسی ترویجی نقد دیدگاه آیت الله معرفت در «تفسیر آیه لااکراه فی الدین» 1395، قم. 7. داوری کرسی ترویجی «نگاهی نو به سهم الارث فرزندان» حجت الاسلام سید محمد جواد موسوی، در انجمن علمی فقه و حقوق حوزه علمیه قم، 1395، قم. 8. ناقد کرسی نظریه پردازی «اصول فقه، ساختار جدید با توسعه گستره» با ارائه استاد آیتالله ابوالقاسم علیدوست، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، قم، 1395 قم. 9. نظریهپردازی تفسیر غیرمستقیم/ قرینهگذاری در کلام، به جای کشف قرینه، 1396.
استاد فاکرمیبدی سردبیری و عضویت در هیأت تحریریه تعدادی از مجلات نیز بر عهده داشته است از جمله: 1. سردبیر و عضو هیأت تحریریه مجله علمی ترویجی مطالعات علوم قرائت، جامعه المصطفی العالمیه. 2. سردبیر و عضو هیأت تحریریه مجله علمی ترویجی مطالعات تطبیقیی قرآن و حدیث، جامعه المصطفی. 3. عضو هیأت تحریریه مجله علمی ترویجی قرآن و خاورشاسان، جامعه المصطفی. 4. عضو هیأت تحریریه مجله علمی ترویجی قرآن و علم، جامعه المصطفی. 5. عضو هیأت تحریریه مجله علمی ترویجی «الهیات قرآنی با رویکرد قرآنی». 6. عضو هیأت تحریریه مجله علمی ترویجی پژوهشنامه معارف قرآنی، دانشگاه علامه طباطبایی. 7. عضو هیأت تحریریه مجله علمی تخصصی کلام تطبیقی، پژوهشگاه بینالمللی المصطفی. 8. عضو هیأت تحریریه نشریه «پژوهشنامه تفسیر»، دانشگاه تهران، پردیس فارابی قم.
5) رتبههای احراز شده و جوایز
استاد فاکرمیبدی، به خاطر فعالیتهای علمی به خصوص فعالیتهای پژوهشی به چندین جایزه و رتبه نائل گردیده است. که برخی از آنها عبارت است از:
1. استاد نمونه کشوری سال 1393، با دریافت لوح و جایزه از رئیس جمهور جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی در مورخ 14/2/1393.
2. عنوان «فعال قرآنی کشور» در چهاردهمین مراسم تقدیر از خادمان قرآن، در سال 1386با دریافت تندیس و لوح تقدیر و دریافت جایزه از رئیس جمهوری اسلامی ایران آقای دکتر محمود احمدی نژاد.
3. دریافت جایزه از دبیرخانه دین‌پژوهان کشور به خاطر مجموعه «پاسخ به پرسش‌های قرآن» در مرکز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن، در سال 1379خ.
4. کسب رتبه و دریافت جایزه، در همایش اندیشههای قرآنی امام خمینی، در سال 1384. به خاطر تدوین مقاله «مجاز در قرآن از دیدگاه امام خمینی».
5. رتبه تشویقی در هفتمین کنگره دین‌پژوهان کشور در سال 1384 با دریافت جایزه. به خاطر تألیف کتاب «قواعد التفسیر لدی الشیعة و السنة».
6. دریافت جایزه از نهمین جشنواره شیخ طوسی به عنوان «استاد و پژوهشگر برگزیده» مرکز جهانی علوم اسلامی در سال 1385.
7. رتبه نخست کتاب فصل بهار 1386 جمهوری اسلامی ایران، در حوزه دین بخش علوم قرآن، توسط خانه کتاب با دریافت جایزه. به دلیل تألیف کتاب «قواعد التفسیر لدی الشیعة والسنة».
8. دریافت جایزه از دهمین جشنواره شیخ طوسی به عنوان «استاد و پژوهشگر برگزیده» مرکز جهانی علوم اسلامی در سال 1386خورشیدی
9. رتبه ممتاز در نهمین همایش کتاب سال حوزه در سال 1386با دریافت جایزه. به خاطر تألیف کتاب «قواعد التفسیر لدی الشیعة و السنة».
10. عنوان نفر برتر دربخش اساتید شانزدهمین المپیاد بینالمللی قرآن وحدیث، جامعه المصطفیالعالمیة 1389 خورشیدی.
11. نفر اول دومین همایش علمی پژوهشی میراث تفسیری امام رضا(ع) به وسیله دبیرخانه جشنواره بین المللی امام رضا(ع)، مهرماه 1390 قم.
12. نفر برتر (اول) همایش ملی غدیر با ارائه مقاله «واکاوی کلمه مولا در حدیث من کنت مولا»، تهران، آبان 1391.
13. رتبه برتر همایش بین المللی قرآن کریم و تمدن اسلامی/ بخش پژوهشهای قرآنی سی و یکمین مسابقات بین المللی قرآن کریم، با عنوان مقاله «مؤلفههای تمدن اسلامی از نگاه قرآن»، سال 1393، سالن اجلاس سران تهران.
14. مقاله برگزیده، بخش پژوهشهای قرآنی سی و دومین مسابقات بین المللی قرآن کریم، با عنوان مقاله «ماهیت فرهنگ اسلامی، 1394 خورشیدی.
15. رتبه اول مقالات همایش ملی بسیج اساتید و نخبگان حوزه علمیه قم، و ارائه مقاله تحت عنوان «تحریف شخصیت و آثار امام» سال 1394 در قم.
16. رتبه دوم (شایسته تقدیر)، کتاب سال حوزه علمیه قم، به خاطر تألیف کتاب «مبانی تفسیر روایی» در سال 1394 خورشیدی، قم.
17. رتبه دوم، مقطع دکتری، هیجدهمین جشنواره بین المللی پژوهشی شیخ طوسی، جامعه المصطفی العالمیه، به خاطر تألیف کتاب «مبانی تفسیر روایی» در سال 1394 خورشیدی.
18. رتبه برتر مقاله «قواعد استنباط علوم انسانی از قرآن» در همایش بینالمللی علمی پژوهشی و isc قرآن و علوم انسانی، قم، جامعه المصطفی العالمیه، با مشارکت نهادها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور، آذر 1396.
6) فعالیتهای آموزشی
استاد فاکرمیبدی در چندین سال تدریس در مراکز متعدد علمی و آموزش عالی حوزوی و دانشگاهی به تدریس علوم اسلامی به خصوص تفسیر و علوم قرآن پرداخته است از جمله: جامعه المصطفی العالمیه در قم، مشهد و گرگان، دانشگاه علوم . معارف قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، دانشکده اصول الدین، مرکز آموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآن، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، قم و تهران، جامعه الزهرا، قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی هدی، آموزش عالی باقر العلوم، واحد خواهران. سازمان تبلیغات اسلامی قم، مرکز فقهی ائمه اطهار قم، مؤسسه آموزش عالی معصومیه، دانشگاه معارف اسلامی، مرکز تخصصی اخلاق، مؤسسه آموزش عالی اسراء، آموزش عالی باقر العلوم، دانشگاه بینالمللی امام خمینی «ره» قزوین.
امور آموزشی همراه با بیش از یک صد و پنجاه رساله و پایان نامه در مقاطع مختلف از مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی از جمله: حوزه علمیه قم، حوزه علمیه خواهران کشور، جامعه المصطفی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، جامعه الزهرا (س)، دانشگاه علوم و معارف قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، دانشگاه معارف اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم و اراک. دانشگاه پیام نور، واحد قم و خوی و دانشکده اصول دین.قم.
7) مسئولیت‌های اجرایی علمی
استاد فاکرمیبدی تاکنون مسؤولیت‌هایی علمی اجرایی متعددی بر عهده داشته و یا بر عهده دارد که برخی از آنها به ترتیب الفبا عبارتند از:
1. ریاست کمیسیون الهیات و معارف اسلامی هیأت ممیزه مراکز و مؤسسههای آموزش عالی و پژوهشی حوزهای و دانشگاهی وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری مشترک.
2. ریاست مؤسسه آموزش عالی رهپویان سید الشهداء. دارای مجوز از وزارت علوم.
3. رییس انجمن قرآن پژوهی حوزه علمیه قم.
4. عضو بسیج اساتید و نخبگان حوزه علمیه قم/ کمیته نقش اساتید در رشد و بالندگی حوزه.
5. عضو حلقه علم، دین و پیشرفت/ اندیشکده علم/ مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. زیر مجموعه دفتر مقام معظم رهبری «حفظه الله».
6. عضو شورای پژوهشی مرکز/پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن/ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
7. عضو شورای علمی گروه قرآن پژوهی و دانشنامه قرآن پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
8. عضو شورای کتاب مجمع جهانی اهلبیت (ع).
9. عضو شورای منتخب دبیرخانه اساتید سطح عالی و خارج تفسیر حوزه علمیه قم.
10. عضو شورای نظارت بر نشر کتاب استان قم.
11. عضو کمیته تخصصی برنامهریزی علوم قرآن و حدیث گروه علوم حوزهای وزارت علوم تحقیقات و فنآوری.
12. عضو کمیته تفسیر و علوم قرآن مدارک علمی حوزه علمیه قم.
13. عضو کرسی علمی علوم نقلی/ دبیرخانه هیأت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظره/ شورای عالی انقلاب فرهنگی.
14. عضو کرسی نظریه پردازی، نقد و مناظره (ویژه علوم انسانی و معارف دینی) شورای عالی انقلاب فرهنگی.
15. عضو کمیسیون تخصصی پژوهش و تولید علم شورای پیگیری رهنمودهای مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید در امور حوزهها.
16. عضو کمیسیون سیاستگذاری و ممیزه نشر، تحقیقات و طرحهای پژوهشی. معاونت پژوهش جامعه المصطفی (از سال 1394).
17. عضو گروه علمی قرآن و متون اسلامی و عضو کمیته تحصیلات تکمیلی دانشگاه معارف اسلامی.
18. عضو گروه مطالعات قرآنی، بسیج اساتید دانشگاهها و مراکز آموزش عالی.
19. عضو هیأت ممیزه مشترک مراکز و مؤسسههای آموزش عالی و پژوهشی حوزهای و دانشگاهی وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری.
20. مدیر بخش حوزوی نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم.
21. مدیر گروه قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه. 7. عضو هیأت اجرایی جذب کارگروه بررسی صلاحیت عمومی، جامعه المصطفی/ وزارت علوم.
22. مدیر مرکزآموزش تخصصی تفسیر و علوم قرآنحوزه علمیه قم.
23. معاون پژوهش مجتمع آموزش عالی امام خمینی «ره» (از سال 1391 تا 1394).
24. نماینده حوزه علمیه قم در شورای اعطای مدرک به حافظان قرآن کشور به مدت 9 سال.
8) فعالیتهای تبلیغی
فاکر میبدی جهت تبلیغ معارف اسلامی و ترویج احکام دین، به شهرهای مختلف کشور سفر کرده است از جمله: اقلید، الیگودرز، ایرانشهر، تهران، رشت، سامان، کازرون، کرج، لامرد (اشکنان)، هشتگرد، و... برخی از اماکن دیگر عبارت است از: سفر به جبهه‌های جنگ (غرب، مرکزی و جنوب)، دانشگاه‌های بینالمللی امام خمینی قزوین، علوم پزشکی قزوین، شهید چمران اهواز، علوم پزشکی تهران، علم و صنعت تهران، و علامه طباطبایی تهران.
در یکی از سفرهای تبلیغی در سال 1367 به شهر سامان، شیخ مرتضی خادمالشریعه سامانی (درگذشته 1392 خورشیدی) از شعرای خطه چهارمحال و بختیاری و متخلص به تبیان، در بیتی با جناس تام چنین سرود:
گرانــمایه دانـشور میبــُدی مرا مست کردی مگر میبـُدی
استاد فاکرمیبدی افزون بر سفرهای داخلی، سفرهایی به خارج از کشور نیز جهت فعالیتهای علمی داشته است از جمله:
1. سفر تبلیغی به ارمنستان، دهه عاشورای 1425/ اسفند 1383/ فوریه 2004م، و بازدید از شهرهای ایروان، اچمیازدین و گغارد.
2. سفر علمی به سوریه، فروردین 1388 مطابق باربیع الثانی1430و بازدید از شهرهای دمشق، زینبیه، حلب، حُمص، حماه، رقّه و ثوره.
3. سفر علمی به لبنان فروردین 1388 برابر با ربیع الثانی1430و بازدید از شهرهای بیروت، بعلبک، شتوره، نبیشیث، بحمدون، صیدا، صور، بنت جبیل و مارون الرأس.
4. سفر علمی به افغانستان، اسفند 1388، و بازدید از شهرهای کابل و هرات و شرکت در کنفرانس وحدت در هرات و کابل.
5. سفر علمی به مالزی، آذر 1389، برابر با نوامبر2010 م، جهت شرکت در همایش «الدعوة و الادارة الاسلامیة» در شهر کوالالامپور. و شرکت مراسم اختتامیة المپیاد بین المللی قرآن و حدیث جامعه المصطفی در منطقه گِنتینک.
6. سفر علمی به ترکیه جهت تدریس روش تفسیر برای روحانیون شیعه استانبول، 27 دسامبر2010، تا 7 ژانویه 2011 م.
7. سفر علمی به روسیه و بازدید از شهرهای مسکو، سرگئی پاساد (شهر کلیساهای روسیه) و سنتپترزبورگ. مهر 1390 و اکتبر 2011 م.
8. سفر علمی به عراق، سال 1434 قمری/ 1392 خورشیدی جهت شرکت در همایش امام مهدی و آینده جهان در نجف/ دانشگاه کوفه و کربلا.
9. سفر علمی به غنا، شهریور 1396/ سپتامبر 2017 م، جهت آموزش مبلغان عضو مجمع جهانی اهل بیت (ع) در شهر آکرا پایتخت غنا و نشست علمی در دانشگاه اسلامی غنا وابسته به جامعه المصطفی العالمیه با عنوان آراء قرآنی امام خمینی و سخنرانی در مراسم جشن عید غدیر ایرانیان مقیم آکرا.
10. سفر علمی به کشور مالی، 1396خ/ 2017 م. جهت آموزش مبلغان عضو مجمع جهانی اهل بیت (ع) در شهر باماکوا پایتخت مالی و سخنرانی در جمع طلاب حوزه علمیه فاطمه الزهراء (س) باماکو.
استاد در کنار برنامههای فوق الذکر برنامههایی در صدا وسیما نیز داشته است از جمله: 1. برنامه جهان قرآن، شبکه دو سیما. 2. بررسی و معرفی کتب تفسیری و قرآنی قرن اوّل، 20 برنامه، شبکه سراسری رادیو قرآن. 3. بررسی مسأله ازدواج از دیدگاه قرآن، شبکه سراسری رادیو قرآن. 4. معرفی قرآن از دیدگاه قرآن، 30 برنامه، شبکه سراسری رادیو قرآن. 5. معرفی مفسران بزرگ، 15 برنامه، شبکه فرهنگ. 6. آیات الغدیر، و شیوه‌های تفسیر، 6 برنامه، صدا و سیمای مرکز کرمان. 7. معرفی مفسران شیعه، 3 برنامه. سیمای قرآن. 8. هویت ملی،2 برنامه. رادیو معارف. 9. به سوی ظهور6 برنامه. سیمای مرکز زاهدان. 10. معرفی مفسران شیعه دومین برنامه، 3 برنامه. سیمای قرآن. 11. معرفی مفسران شیعه، قطب راوندی و لکنهویی شبکه خبر. 12. برنامه عیدانه در رادیو معارف. 13. برنامه بهار در بهار به مناسبت آغاز امامت حضرت ولی عصر(عج) در رادیو معارف نوروز. 14. برنامه امام حسین(ع) و قرآن، شبکه 2سیما. 15. برنامه زندگی با قرآن، در رادیو قرآن. 16. برنامه معجزه ماندگار، شبکه معارف 6 برنامه. 17و...[18]
نتیجه گیری
یافته این تحقیق این است که استاد محمد فاکرمیبدی، در عرصههای مختلف فقه، اصول، حدیث، تاریخ، کلام، اخلاق و ... بخصوص تفسیر و علوم قرآن قلم زده و قدم برداشته است و در این عرصه بسیار موفق بوده است. آثار استاد هم اکنون مورد استفاده علاقهمندان و پژوهشگران علوم اسلامی در داخل و خارج کشور قرار دارد. ضمن اینکه نامبرده افزون بر آثار پژوهشی، در عرصه آموزش نیز فعالیت گسترده دارد. همچنین با حضوری جدی در مجامع علمی و کسب رتبه و دریافت جوائز نفیس، و خدمت به نشریات، وی را به یک شخصیت علمی برجسته بدل کرده است.
منابع:
الف: کتاب ها:
1- فاکر میبدی، محمد، فقه القرآن، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی، قم، 1389ش،چاپ سوم
2- ............................، بازپژوهی آیات فقهی قرآن، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، 1387ش، چاپ دوم
3- ............................، مبانی تفسیر روایی، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، 1391ش، چاپ اول
4- ……………………….، درسنامه تفسیر آیات حج، موسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشرمحل نشر، قم، 1387ش، چاپ اول
5- ................................، قواعد التفسیر لدی الشیعه و السنه، المجمع العالمی بین المذاهب الاسلامیه، العاونیه الثقافیه، تهران، ایران، بی تا، چاپ دوم
6- .................................، مراحل انس با قرآن، پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1385، چاپ اول
7- .................................، فرزانگان میبد، قدس، 1381ش، قم، چاپ اول
ب: مصاحبه:
1. مصاحبه حضوری با خود استاد فاکرمیبدی
ج: سایت های اینترنتی
1.
wikifeqh.ir
2. wikinoor.ir
3. rasekhoon.net
4. lib.hajj.ir
7. www.noormags.ir
